سیاه شدن سر استخوان ران چیست و با چه علائمی همراه است؟
استخوان یک بافت زنده است و مانند هر بافت دیگری نیاز به تغذیه از راه خون دارد. اگر خونرسانی به استخوان قطع شود، میمیرد که در این صورت گفته می شود استئونکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران رخ داده است.
سیاه شدگی سر استخوان ران یا (Femoral Head Avascular Necrosis) به دلیل مرگ سلولیِ ساختارهای استخوانی در طی قطع عروق خونی خونرسان به سر استخوان ران اتفاق می افتد.
از مهم ترین علائم ابتلا به این درد در ناحیه مفصل ران است که این درد بیشتر در جلوی مفصل ران و در ناحیه کشاله ران احساس می شود. از دیگر علائم این عارضه می توان به چنین مواردی اشاره کرد:
دکتر سید علیرضا امین جواهری، جراح و متخصص ارتوپد در تهران، آگاه به دانش روز دنیا، آماده ی ارائه ی خدمات به شما عزیزان می باشد. شما می توانید از طریق شماره های زیر با ایشان ارتباط برقرار نمایید:
شماره های تماس: 09334131004 - 71062400
- شروع تدریجی و خفیف درد در ناحیه کشاله ران
- شدید شدن درد در ناحیه ران خصوصا در حین برخاستن، نشستن و یا در حین انجام فعالیت های روزمره
- خشک و محدودیت حرکتی
- لنگ زدن بیمار در هنگام راه رفتن
- کوتاه شدن اندام تحتانی با شدت گرفتن بیماری و تغییر شکل دادن سر استخوان ران و کم شدن ارتفاع سر استخوان
عوامل و بیماری های مختلفی سبب توقف خونرسانی به استخوان و در نهایت سیاه شدن سر استخوان ران می شوند که از مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
شکستگی گردن استخوان ران
به ناحیه ای که در زیر سر استخوان ران قرار گرفته است گردن استخوان ران می گویند؛ این شکستگی یک امر شایع در سالمندانی که دچار اختلالات حرکتی شده اند؛ می باشد.
در این افراد شکستگی گردن استخوان ران معمولا به علت ضربات با شدت کم مثل زمین خوردن بوجود میاید. ندرتا این شکستگی ممکن است در جوانان و یا بچه ها هم دیده شود ولی در این گروه سنی شکستگی گردن استخوان ران بر اثر ضربات شدید ایجاد میشود.
درمان این نوع شکستگی باید جدی گرفته شود و سریعا اقدامات لازم جهت جا انداختن این شکستگی صورت بگیرد. درمان شکستگی گردن استخوان ران همواره عمل جراحی است ولی انتخاب نوع عمل جراحی بسته به شدت جابجایی و سن بیمار متفاوت است
سیاه شدن سر استخوان ران یکی از عوارض شکستگی گردن استخوان ران است که در اثر تاخیر در درمان این عارضه و یا بی توجهی به آن ایجاد می شود.
عفونت مفصل ران
عفونت مفصل ران زمانی منحر به مرگ سلولی استخوان یا سیاه شدن سر استخوان ران می شود که درمان این بیماری به تعویق انداخته شود. این بیماری نیاز به درمان اورژانسی دارد و در صورت تاخیر در درمان می تواند عواقب جبران ناپذیری همچون نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران را در پی داشته باشد.
عفونت مفصل ران زمانی رخ می دهد که میکروب ها بتواند خود را از طریقی به مفصل برسانند و در آنجا تکثیر پیدا کنند. عفونت چرکی در گلو، عفونت پوستی، ورود عامل عفونی از طریق عمل جراحی یا آرتروسکوپی از جمله مهم ترین راه رسیدن میکروب به مفصل و عفونی شدن مفصل ران است.
توجه به علائم این بیماری در تشخیص به موقع و زود و پیشگیری از عوارض آن بسیار اهمیت دارد؛ به همین پیشنهاد می شود در صورت مشاهده چنین علائمی حتما به یک متخصص ارتوپد و یا در صورت دسترسی به فوق تخصص لگن مراجعه نماید. این علائم شامل:
- شدید شدن درد مفصل که با حرکت شدید تر می شود
- گرم و متورم شدن مفصل ران
- قرمز شدن مفصل عفونی
حتما مطالعه کنید : 9 راه برای از بین بردن درد ران ناشی از اسپوندیلیت آنکلیزوا
تب و لزر، بی اشتهابب، ضعف ( این علائم همگی نشانه عفونت در بدن هستند در صورتی که همراه با این علائم دردهای مفصلی و استخوانی شما را آزار دهد باید به عفونت در مفصل مشکوک شد)
دررفتگی مادرزادی لگن یا ران
دررفتگی مفصل لگن همراه با درد شدید یک عارضهی اورژانسی است که باید برای جلوگیری از نکروز یا سیاه شدن سر استخوان، ظرف مدت 6 تا 8 ساعت تحت درمان قرار بگیرد. نرسیدن خون به مفصل دررفته و حفرهی استابولوم میتواند منجر به نکروز اواسکولار و درد مزمن و شدید مفصل شود.
دررفتگی ران معمولاً زمانی رخ میدهد که سر استخوان ران از درون حفرهی استابولوم خارج شود. تغییربا در نود درصد بیماران دررفتگی خلفی دیده می شود.
تصادفات رانندگی، زمین خوردن، وارد شدن ضربه شدید و مستقیم به ناحیه لگن از مهم ترین دلایل دررفتگی مفصل لگن است که باعث درد شدید در لگن می شود.
بغیر از سیاه شدن سر استخوان ران، عوارض دیگری همچون آسیب های عصبی و آرتروز مفصل لگن بیماران مبتلا به دررفتگی لگن تهدید می کند.
استفاده طولانی مدت از داروهای کورتیکواستروئید
کورتونها (کورتیکواستروییدها) دسته ای از داروها هستند که در درمان بیماریهای متعدد، به صورت کوتاه مدت و گاه نیز طولانی مدت تجویز و مصرف می شوند و می توانند منجر به حفظ حیات یا بالا بردن کیفیت زندگی بیماران شوند.
اما این داروها نیز در کنار فواید و مزایای قابل توجه آن با عوارضی همراه هستند؛ کورتونها از داروهایی هستند که دو لبه تیزی دارند به عبارتی در مصرف کم و زیاد آن بیمار دچار عارضه می شود و به عبارتی هیچ ارگانی در بدن وجود ندارد که از مصرف کورتونها اثر منفی نپذیرد.
در کنار صدها عوارض خفیف و حاد داروی کورتیکو استروئید، سیاه شدن سر استخوان ران یکی از شایع ترین عوارض این داروها هستند که احتمال بروز آن در افرادی که زمینه ابتلا به سیاه شدن سر استخوان ران را دارند بسیار دیده می شود.
مصرف الکل علت سیاه شدن سر استخوان ران
نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران بهطور کلی بهخاطر اختلال در جریان شریانی سر این استخوان به وجود میآید. علاوه بر علل بالا، بیماریهای مختلفی هم باعث این وضعیت میشوند.
مصرف مزمن نوشیدنیهای الکلی، وضعیتهای انعقادی بیش از حد، استفاده از استروئیدها، و بیماری کمخونی داسی شکل (Sickle Cell Anemia)، باعث بیش از 65درصد از موارد نکروزی هستند که دلیلی بهجز شکستگی و آسیبدیدگی دارند.
البته ابتلا به نکروز، تحتتأثیر عوامل دیگری، مانند مصرف دخانیات، بیماریهای مزمن و تمایلات ژنتیکی انسان هم هست.
در میان موارد مذکور، مصرف مزمن نوشیدنیهای الکلی، بیشترین آمار را به خود اختصاص داده است. در افرادی که اعتیاد به الکل دارند، آمبولی چربی (Fat Embolism) ناشی از هیپرلیپیدمی (Hyperlipidemia) یا همان افزایش چربی خون، باعث سیاه شدن سر استخوان ران میشود.
مصرف الکل در واقع سطح تریگلیسیرید، کلسترول، و همینطور رسوب چربی در مغز استخوان را به مقدار قابلتوجهی افزایش میدهد.
متوسط مدت سوءمصرف الکل در موارد ابتلا به نکروز، حدود 9٫5 سال است؛ یعنی بسیاری از کسانی که به این بیماری مبتلا شدهاند، حدود 9٫5 سال بوده که الکل مصرف میکردهاند. این بازه، بنابر آمارهای موجود، بین 8 تا 20 سال است.
آمار قابلتوجه دیگر اینکه بیشتر افرادی که سوءمصرف الکل دارند و به سیاه شدن سر استخوان ران دچار میشوند، بالای 50 سال سن دارند.
ریسک ابتلا به نکروز ناشی از اعتیاد به الکل، ارتباط مستقیمی با میانگین مصرف روزانه الکل هم دارد. مبتلایان به این بیماری، بهطور معمول بیش از 400 میلیلیتر الکل در هفته مصرف میکنند.
توصیه به بیمارانی که دچار نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران شدهاند اینکه، بهتر است سراغ درمان با تعویض کامل مفصل ران یا لگن بروند.
منبع :