تاثیر چاقی و اضافه وزن بر زانو درد و آرتروز

چاقی چگونه باعث زانو درد می شود؟

 شاید زیاد شنیده باشید که چاقی و اضافه وزن ارتباط مستقیمی با بیماری های قلبی، دیابت، فشار و انواع سرطان های گوارش دارد اما کمتر در مورد ارتباط چاقی و زانو درد بحث شده است.

طبق تحقیقات به عمل آمده افرادی که دارای اضافه وزن هستند بیشتر در معرض بیماری هایی همچون پوکی استخوان، آرتروز، روماتیسم مفصلی قرار می گیریند و همان طور که می دانید این بیماری ها نیز همگی می تواند موجب زانو درد شود.

داشتن اضافه وزن فشار بیشتری را به مفصل زانو وارد می شود

یکی از مهم ترین وظایف مفصل زانو حمایت از وزن بدن و انتقال این نیرو به پاهاست؛ از این رو کاملا طبیعی است که با افزایش وزن فشار بیشتری به این مفصل وارد شود. این نیرو می تواند به تدریج سبب اختلال در کارکرد مفصل و بروز آسیب های ماندگار و تخریب ساختار های تشکیل دهنده زانو شود.

چربی موجب افزایش التهاب بدن می شود

بافت چربی مقدار زیادی مواد ترشح می کند که به عنوان آدیپوکین شناخته می شوند. این مواد تاثیر زیادی در افزایش التهاب بدن دارد به همین جهت گفته می شود اضافه وزن و چاقی موجب افزایش التهاب بدن می شود.

ارتباط اضافه وزن و بیماری های زانو

همان طور که اشاره شد وارد شدن فشار بیش از حد به مفصل زانو و افزایش التهاب بدن از مهم ترین عواملی هستند که موجب بروز زانو درد و دیگر دردهای مفصلی می شوند. در صورتی که چنین شرایطی ادامه داشته باشد مفصل زانو در معرض تخریب و آسیب دیدگی قرار دارد و فرد را در معرض چنین بیماری هایی مفصلی قرار می دهد:

آرتروز زانو

آرتروز زانو از شایع‌ترین بیماری‌های مربوط به مفاصل است که با خشکی و دردهای شدید در مفصل زانو همراه است. در این بیماری غضروف مفصلی به شدت و به مرور زمان دچار تخریب می‌شود و در راه رفتن بیمار مشکل ایجاد می‌کند.

وقتی که وزن بدن بیشتر از وزن نرمال باشد، فشار بیشتری بر غضروف زانو وارد می‌شود. و هر چه فشار بیشتری بر غضروف باشد، سریع‌تر فرسوده می‌شود. به همین جهت گفته می شود چاقی و اضافه وزن یکی از مهم  ترین دلایل ابتلای شما به آرتروز زانو می باشد.

روماتیسم مفصلی

مواد شیمیایی التهابی ترشح شده از چربی که در بروز زانو درد نقش دارند، در بروز روماتیسم مفصلی نیز مقصرند. برخی از این مواد شیمیایی، که به آنها سیتوکین گفته می‌شود، قادرند بر سیستم‌های مختلف بدن نظیر مفصل تاثیر بگذارند.

نقرس

نقرس نوعی آرتریت التهابی است که در نتیجه وجود اسید اوره اضافی در بدن بروز می‌کند و منجر به تشکیل کریستال‌های اسید اوره در بدن می‌شود و در آخر باعث حملات دردناکی در بدن خواهند شد. چاقی ارتباط نزدیکی با نقرس دارد و حدود هفتاد درصد مبتلا به نقرس دچار اضافه وزن هستند.

چاقی و اضافه وزن چگونه خطر ابتلا به آرتروز را افزایش می دهد؟

دو استخوان تشکیل دهنده مفصل زانو بوسیله غضروف به یکدیگر متصل می شوند؛ این غضروف‌ها سطح نرم و لغزنده‌ای را برای استخوان ران، ساق و کشکک زانو در حال حرکت ایجاد می‌کنند و باعث می شوند شما راحتر زانوی خود را به حرکت در بیاورید.

مفصل زانو بیش از هر مفصل دیگری در بدن مستعد آسیب دیدن است و این به خاطر نیروهای زیادی است که این مفصل باید تحمل بکند.

وقتی که وزن بدن بیشتر از وزن نرمال باشد، فشار بیشتری بر غضروف زانو وارد می‌شود. و هر چه فشار بیشتری بر غضروف باشد، سریع‌تر فرسوده می‌شود. به همین جهت گفته می شود چاقی و اضافه وزن یکی از مهم  ترین دلایل ابتلای شما به آرتروز زانو می باشد.

برای درک بهتر این موضوع کمی شما را با بیماری آرتروز آشنا می کنیم.

استئو آرتریت شایع ترین شکل بیماری آرتروز است که به دنبال بالا رفتن سن و بالا بودن وزن رخ می دهد. در این بیماری، غضروف تشکیل دهنده مفصل زانو به دلیل فشاری زیادی که به آن وارد می شود؛ از بین می رود و همین امر موجب کاهش فضای بین استخوان ها شده و در نهایت موجب ساییدگی آنها بر روی یکدیگر و بروز درد در این ناحیه می شود.

همچنین در بدن افراد مبتلا به اضافه وزن به دلیل چربی بالا، هورمونی به نام لپتین ترشح می شود که همین هورمون تاثیر مخربی بر غضروف مفصل دارد و موجب افزایش التهاب و ساییدگی مفصل می شود.

همچنین اگر به تعریف بیماری آرتروز دقت کرده باشید؛ آرتروز به معنای التهاب مفصل است. به همین جهت چربی های اضافی در بدن ماده ای آزاد می کنند که چنین ماده ای موجب التهاب مفصل می شود.

پس می توان اینگونه تقسیم بندی کرد که چاقی به چنین دلایلی احتمال ابتلا به بیماری آرتروز را افزایش می دهد:

• وارد شدن فشار بیش از حد به زانو ( مفصل زانو، وزن بدن را تحمل می کند؛ هر چه وزن بدن بیشتر باشد، عملکرد صحیح مفاصل دچار مشکل می شود)
• ترشح هورمون لپتین به دلیل بالا بودن میزان چربی در بدن و تاثیر این هورمون بر غضروف مفصل
• ترشح فاکتورهای که موجب افزایش التهاب مفصل می گردد.

کاهش وزن چگونه باعث کمک به بهبود آرتروز زانو می شود؟

متاسفانه هیچ روش قطعی برای درمان آرتروز زانو  وجود ندارد و تمامی روش هایی ارائه شده به منظور کاهش درد و کم شدن علائم بیمار انجام می شود. در میان تمامیه این روش ها کاهش وزن تاثیرات بسیاری خوبی در کاهش درد و علائم شما خواهد داد و طبق مطالعات انجام شده کاهش وزن یکی از مهم ترین فاکتورها در پیشگیری و درمان آرتروز زانو می باشد.

کاهش وزن با تاثیری که در چنین فاکتورهایی دارد موحب درمان آرتروز می شود:

کم شدن فشار وارده بر مفصل زانو

هر یک کیلوگرم اضافه وزن حدود 4کیلو فشار بیشتری به مفصل زانو وارد می کند. پس می توان گفت اگر شما فقط 2کیلوگرم از وزن بدن خود را کم کنید حدود 8کیلو فشار را از روی زانوهایتان برداشته اید.

کم شدن التهاب بدن

همان طور که اشاره شد بیماری آرتروز موجب التهاب شدید در مفصل می شود؛ کاهش وزن یکی از عوامل موثری است که این واکنش التهابی در بدن را کاهش می دهد و از تولید هورمون های که موجب افزایش التهاب در نهایت درد در مفصل می شود؛ جلوگیری می کند.

بهبود توانایی در هنگام راه رفتن

مسلما با پایین آمدن وزن بدن، احساس سبکی بیشتر خواهید کرد و همین مسئله باعث می شود راحتر به فعالیت های خود بپردازید. و همین عامل موثر بر میزان توانایی راه رفتن شما نیز تاثیرگذار است.

چند حرکت ورزشی موثر برای افرادی که به دلیل اضافه وزن به زانو درد دچار هستند

مسلما هر چه فعالیت‌های بدنی افزایش پیدا کند این امر می‌تواند سلامتی بدن را تضمین کند. از دست دادن وزن می‌تواند یک راه موثر در کاهش درد های زانو باشد. شما با داشتن یک برنامه منظم ورزشی علاوه بر اینکه می توانید از شر چربی های اضافه خلاص شوید؛ می توانید به کاهش درد خود نیز کمک کنید.

پنج نمونه تمرین ورزشی ساده که می توانید هم برای کاهش وزن و هم برای کاهش دردهای زانو از آن استفاده کنید:

تمرین بلند کردن ساق پا

پشت صندلی بایستید و به آرامی پشتی صندلی را با دستان خود بگیرید. به آرامی روی پنجه بالا بلند شوید و تا جای ممکن پاشنه را از زمین دور کنید، سپس به حالت سابق بازگردید. این حرکت در سه ست 10 الی 15 تایی انجام دهید.

بالا بردن مستقیم پا

این تمرین علاوه بر کاهش درد زانو در تقویت عضلات چهار سر ران نیز بسیار موثرند.

به پشت دراز کشیده و یک پای خود را با زاویه 90 درجه خم کنید. پای دیگر خود را کاملاً روی زمین دراز کنید. 

عضلات چهار سر ران (عضلات روی ران) پای صاف خود را منقبض کنید و سعی کنید پا را تا زاویه 45 درجه کاملاً صاف بالا بیاورید. برای یک تا دو ثانیه پای خود را در همین وضعیت نگاه داشته و سپس به آرامی روی زمین بگذارید.

کشش عضلات همسترینگ

روی لبه صندلی بنشینید و یکی از پاهایتان را روی زمین دراز کنید. پاشنه پا روی زمین و انگشتان پا به سمت بالا. سپس بالا تنه خود را صاف نگاه دارید و سعی کنید بدون خم کردن شانه‌هایتان به سمت جلو، شکم خود را به ران نزدیک کنید. سه بار این حرکت را برای هر پا تکرار کنید.

حرکت کششی ساق پا

پشت صندلی بایستید و یک پای خود را صاف به پشت دراز کنید، پای دیگر را جلوی بدن و اندکی خم نگاه دارید.

پشتی صندلی را به آرامی با دستان خود بگیرید. پای عقبی خود را صاف نگاه داشته و هر دو پاشنه پا را روی زمین ثابت نگاه دارید، سپس بالا تنه را به سمت پشتی صندلی خم کنید. در این حرکت باید کشش را در ماهیچه ساق پا حس کنید.

چند ثانیه در همین حالت بماند و سپس پای خود را تغییر دهید. این حرکت را برای یک دقیقه انجام دهید.