علت درد پاشنه پا و راه های درمان آن

درد پاشنه یک شکایت بسیار شایع است و دلایل بالقوه زیادی برای آن وجود دارد ، از مشکلاتی که بر خود استخوان پاشنه تاثیر می گذارد ، مانند کبودی یا شکستگی فشاری گرفته تا شرایطی که بر ساختارهای نزدیک آن تأثیر می گذارد ، مانند فاشیای کف پا یا تاندونیت آشیل.

این درد می تواند تپنده و آزاردهنده ، تیز و یا ناتوان کننده یا چیزی بین آنها باشد و این به آنچه در پشت آن است و شدت مشکل شما بستگی دارد.

استخوان پاشنه پا - که کالکنئوس نامیده می شود - در پشت پا و در زیر مچ پا قرار دارد. استخوان پاشنه پا همراه با بافت های اطراف و استخوان کوچک دیگری به نام تالوس ، تعادل و حرکت به طرفین در پشت پا را امکان پذیر می کند.

اما از آنجا که آناتومی پای شما نسبتاً پیچیده است ، پزشک خانوادگی ، متخصص اطفال یا متخصص ارتوپد هنگام بررسی، مشکلات مربوط به استخوان ها ، بافت های نرم ، اعصاب و پوست را که شامل کل پا و مچ پا می شود را ارزیابی می کند تا دلیل ناراحتی شما را بیابد.

درد پاشنه پا نشانه چیست ؟

از شایع ترین عوارض مربوط به پا، درد پاشنه پا است که اغلب در قسمت پاشنه پا یا پشت آن بروز می کند. در نقطه ای که تاندون به استخوان پاشنه متصل است درد روی خود پاشنه نیز تاثیر می گذارد.

درد پاشنه پا در اکثر موارد ناشی از جراحت و آسیب دیدگی نیست و معمولا به دلیل باریک بودن پاها و تحت فشار قرار گرفتن آن ها و یا بر اثر پیچ خوردگی، درد پاشنه پا اتفاق می افتد. این درد ابتدا خفیف بوده و به تدریج با گذشت زمان شدید تر می شود.

درد پاشنه پا معمولا به درمان نیازی ندارد و خود به خود برطرف می شود. گاهی نیز مزمن و دائمی می شود. از دیگر دلایل درد پاشنه پا می توان به بیماری ارتروز، عفونت، نقص سیستم ایمنی بدن یا آسیب دیدگی بر اثر ضربه اشاره کرد.

دلایل درد پاشنه پا

پاشنه پا در اکثر موارد در اثر ضربه یا پیچ خوردگی و زمین خوردن دچار درد نمی شود. بلکه دلیل اصلی درد اعمال فشار طولانی مدت روی پا است.

تورم پا

استخوان پاشنه تا قسمت بالای پا ممکن است دچار تورم شود که این نوع درد ناشی از نحوه راه رفتن است. به عنوان مثال اگر با سرعت راه بروید بافت داخلی پا دچار ورم می شود. این درد از پاشنه پا شروع شده و به قسمت میانی پا نیز اثر می گذارد. درد ناشی از اعمال فشار معمولا پس از یک دوره استراحت طولانی شدت پیدا می کند . این اتفاق زمانی رخ می دهد که ضخامت تاندون آشیل پا افزایش پیدا کرده و در نتیجه پشت پاشنه پا ورم می کند. این تورم بر اثر فشاری است که به پا وارد شده است و به دنبال آن درد عمیقی داخل پاشنه پا بروز می کند و به مرور زمان نیز تشدید می شود.

گرفتگی پاشنه پا

شایع ترین دلیل درد پاشنه پا در جوانان و نوجوانان گرفتگی پاشنه پا می باشد و دلیل آن هم این است که استخوان پاشنه به طور کامل شکل نگرفته و به صورت نوعی استخوان زائد تشکیل شده است. این نوع گرفتگی معمولا در افرادی که کف پای صاف دارند اتفاق می افتد.علت دیگر گرفتگی پاشنه پا نیز هنگامی است که فرد کفش پاشنه بلند می پوشد در حالی که استخوان پا هنوز به طور کامل شکل نگرفته است.

 سندروم عصبی

یکی از دلایل درد پاشنه پا گرفتگی عصب پشت پا می باشد که موجب بروز درد در قوزک پا یا خود پا است.

ورم کردن مزمن پاشنه پا

فردی که پاهای باریک دارد یا زمانی که قدم های سنگین برمی دارد نیز ممکن است دچار درد پشت پاشنه پا شود که این نوع درد اغلب دائمی است و به صورت مزمن درآمده است. همچنین در اثر فشار مکرر و انجام ورزش های سنگین نیز پاشنه پا متورم شده و درد می گیرد.

پیچ خوردگی یا شکستگی استخوان پاشنه پا

پیچ خوردگی پاشنه پا معمولا در اثر فعالیت و ورزش به دلیل فشار وارده روی پا رخ می دهد و این اتفاق به صورت گیر افتادن یک عصب و فشرده شدن آن می باشد و معمولا به صورت درد یا سوزش خفیف یا شدید در پاشنه پا بروز می کند. در صورتی که فشار اعمال شده به پا زیاد باشد استخوان دچار شکستگی شده که نیاز به جراحی و درمان فوری دارد.

بیماری سیور

بیماری سیور (Sever's Disease) یا آپوفیزیت کالکانه (Calcaneal Apophysitis) یکی از شایع‌ترین علت‌های درد پشت پاشنه پا در کودکان 8 تا 14ساله است که فعالیت بدنی زیادی دارند.

فعالیت بدنی زیاد باعث تحریک صفحه رشد در پشت پاشنه پای این کودکان می‌شود. استخوان پاشنه (Calcaneus) حداقل در سن 14سالگی به رشد کامل رسیده و به‌طور معمول بعد از این سن، دچار چنین عارضه‌ای نمی‌شوند.

تاندونیت آشیل

تاندون آشیل ماهیچه‌های ساق پا را به استخوان پاشنه پا متصل می‌کند. این ساختار به انسان کمک می‌کند که بتواند روی انگشتان پایش بایستید و پاشنه را از زمین بردارد. هنگام راه رفتن، دویدن و پریدن هم از این ماهیچه‌ها و تاندون آشیل استفاده می‌شود.

تاندونیت آشیل (Achilles Tendinitis) یا التهاب تاندون آشیل بیشتر میان جوانان، دونده‌ها، و سایر ورزشکارها شایع است. این آسیب به تاندون، به‌خاطر استفاده بیش از حد از آن ایجاد می‌شود. همین تاندونیت باعث درد پشت پاشنه پا هم خواهد شد.

بوریست پاشنه پا

بورسیت پاشنه پا (Heel Bursitis) یا التهاب بورس در پاشنه پا زمانی رخ می‌دهد که بورس‌ها دچار التهاب و تورم می‌شوند. بورس کیسه‌ای حاوی مایع سینوویال است که اطراف مفاصل قرار گرفته و باعث کاهش اصطکاک آن‌ها می‌شود.

اگر فعالیت سنگین و طولانی داشته باشید، دچار بوریست پاشنه پا خواهید شد که از دلایل شایع درد پشت پاشنه پا است و برای درمان آن باید به پزشک ارتوپد مراجعه کنید.

تغییر شکل هاگلند

تغییر شکل هاگلند (Haglund's Deformity) یا برآمدگی پشت پاشنه پا، برجستگی استخوانی بزرگی در این ناحیه است که به‌طور معمول بر اثر التهاب مزمن تاندون آشیل ایجاد می‌شود.

پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، این برجستگی و درد آن را افزایش می‌دهند. همین تغییر شکل استخوان، می‌تواند علت درد پشت پاشنه پا بشود.

 پوشیدن کفش پاشنه بلند

پوشیدن کفش پاشنه بلند در میان بانوان جوان بسیار رایج است که ممکن است باعث وارد آمدن فشار زیادی به پاشنه پا شود و در نتیجه استخوان زائدی در پشت پاشنه پا به صورت غیر طبیعی رشد کرده و همین اتفاق نیز باعث احساس درد در پشت پاشنه پا می شود.

 کبودی های سطحی

پاشنه پا ممکن است در اثر ضربه آسیب دیده و دچار کبودی شود. برخی مواقع نیز ممکن است پاشنه پا در حال برهنه بودن  در اثر برخورد با سنگ نیز دچار کبودی شده که در این حالت فرد به دلیل خون مردگی در پاشنه پا احساس درد خواهد داشت.

 بیماری

شایع ترین علت درد پاشنه پا در کودکان و نوجوانانی که ورزش می کنند کار کشیدن بیش از حد و مکرر از استخوان پاشنه پا است که این درد مرتبط با تاندون آشیل پا می باشد.عملکرد تاندون آشیل پا ممکن است به دلیل پارگی و آسیب دیدگی تاندون جزئی مختل شود و از آن جایی که تاندون قادر به ترمیم خود نیست این آسیب دیدگی نیز ترمیم نشده و ممکن است درد به صورت دائم ادامه داشته باشد. اگر به تاندون فشاری دائمی و مکرر وارد شود باعث افزایش ضخامت، تضعیف تاندون و دردناک شدن آن می شود.

اگر تاندون دچار پارگی شود یا سیستم عصب آن مختل شود بافت پا نرم شده و انعطاف پذیری آن افزایش می یابد. به ویژه در زمان دویدن یا پیاده روی. درنتیجه پارگی تاندون پا اسید اوریک خون نیز افزایش یافته و در کنار مفاصل تجمع می یابد و همین عارضه موجب تورم و دردناک شدن پاشنه پا می شود.

علاوه بر این موارد هنگامی که سیستم عصبی پا دچار اختلال شود انگشت دوم و سوم پا نیز متورم و ملتهب می گردد. این عارضه بر اثر جراحت یا غفونت و ضربه اتفاق می افتد وعلائم آن نیز شامل درد عمیق و گرفتگی عضلات پا به همراه تب می باشد. درد عصبی هم در دست و پا و هم سایر مفاصل بدن احساس می شود و سایر بافت ها  واندام های بدن را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

علت درد کنار پا

بروز درد در قسمت جانبی پا، بر قسمت بیرونی و پاشنه پا نیز تاثیر می گذارد و لبه های درونی پاشنه را نیز درگیر می کند. درد کنار پا ممکن است بر اثر عوامل زیر رخ دهد :

- اعمال فشار مکرر و طولانی مدت به پا

- هنگامی که استخوان کوچک بر اثر فشار جا به جا می شود فرد در تاندون پای خود احساس درد می کند. این درد در اغلب موارد ناشی از جراحت و اختلالات استخوانی پا می باشد.

روش های درمان درد پاشنه پا

درد پاشنه پا در اکثر موارد با استراحت و مراقبت بهبود می یابد.علاوه بر آن نیز روش های درمانی درد پاشنه عبارتند از :

• مصرف داروهای مسکن و ضدالتهاب و استفاده از کمپرس یخ نیز در کاهش درد پاشنه پا موثر هستند.
•  پوشیدن کفش های مناسب
•  استفاده از آتل در هنگام خواب که باعث کشیدگی پا و کاهش درد پا می شود.
•  تزریق دارو مانند کورتیزول که درد پاشنه پا را کاهش می دهد. اما این تزریق باید توسط متخصص و با مهارت کافی صورت پذیرد و توجه داشته باشید که درمان تزریقی به مدت طولانی عوارض جانبی به همراه دارد.
•  روش های مختلف درمان فیزیکی مانند ورزش و تمرینات کششی و ماساژ نیز موجب کشیدگی تاندون و تقویت عضلات پایین پا می شود که در نهایت باعث بهبود عملکرد قوزک پا شده و از پاشنه پا نیز پشتیبانی به عمل می آید.
• استفاده از دستگاه ها و تجهیزات فیزیوتراپی نیز در بهبود عملکرد پاشنه پا پس از آسیب دیدگی نیز موثر خواهد بود.
•  شوک درمانی و استفاده از امواج صوتی نیز جهت تحریک پاشنه پا مورد استفاده قرار می گیرند و در صورتی پیشنهاد می شود که سایر روش های درمانی موثر نبوده و فرد به مدت طولانی احساس درد داشته باشد.
• در آخرین مرحله هنگامی که هیچ یک از روش های درمانی در درمان بیمار موثر واقع نشود پزشک اقدام به جراحی پاشنه پا می کند. از عوارض جراحی استخوان پاشنه پا می توان به تضعیف استخوان پا اشاره کرد که ممکن است مشکلاتی را برای فرد مخصوصا ورزشکاران به وجود آورد.

در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید :

•  احساس درد شدید در نزدیکی پاشنه پا
•  احساس درد ناگهانی در پاشنه پا به همراه تب
•  قرمز و ملتهب شدن پاشنه پا
•  اختلال در راه رفتن طبیعی
• احساس ناراحتی هنگام ایستادن روی پا

درد پاشنه پا اگر بیش از یک هفته به طول بیانجامد و هنگامی که راه نمی روید نیز درد همچنان ادامه داشته باشد ضروری است که به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با معاینه جامعی از پا و عضلات پا و ارزیابی نوع راه رفتن و کفشی که استفاده می کنید علت درد را تشخیص داده و اقدام به درمان آن می کند. برخی مواقع نیز جهت تشخیص دقیق نیاز به عکسبرداری و آزمایش خون می باشد که در انتخاب روش درمانی مناسب بسیار تاثیرگذار می باشد.

توصیه هایی جهت پیشگیری از درد پاشنه پا

احساس درد در پاشنه پا می تواند فرد را ناتوان کرده و روی عملکرد روزانه او نیز تاثیر منفی بر جای بگذارد. به عنوان مثال ممکن است در راه رفتن فرد اختلال ایجاد کرده که منجر به عدم تعادل شده و ممکن است فرد زمین بخورد. اما با استفاده از اقدامات ساده ای می توان از این اتفاقات جلوگیری به عمل آورد.

•  هنگام پیاده روی از کفش های مناسب و  بدون پاشنه ای که مناسب پای شما هستند استفاده کنید.
•  هنگامی که می خواهید ورزش کنید کفش ورزشی بپوشید.
•  پیش از شروع فعالیت های ورزشی بدن خود را با انجام حرکات کششی خوب گرم کنید.
•  بر خورداری از یک رژیم غذایی مناسب نیز در تقویت عضلات و استخوان های پا موثر هستند.
•  در زمان خستگی و درد استراحت کنید و ورزش یا کار خود را متوقف کنید.
•  سعی کنید وزن خود را در حد متعادل حفظ کرده و از افزایش وزن جلوگیری کنید.

منابع:

verywellhealth.com

foothealthfacts.org

medlineplus.gov

my.clevelandclinic.org

foothealthfacts.org