سرطان استخوان چیست؟ انواع سرطان استخوان، تشخیص و درمان

سرطان استخوان چیست؟

سرطان استخوان جزو سرطان های نادر است که تنها یک درصد از کل سرطان های دنیا را شامل می شود. سرطان هنگامی رخ می دهد که سلولها از کنترل خارج شوند. رشد و نمو بخش حیاتی هر سلولی است وقتی که سلول ها به طور غیرطبیعی و غیرقابل کنترل تقسیم می شوند؛ تشکیل توده ها و برآمدگی های بافتی را می دهند که به این برآمدگی تومور می گویند.

با اینکه تومور استخوان می تواند هر یک از استخوان های بدن را درگیر کند اما با این وجود احتمال بروز این نوع سرطان در استخوان لگن و استخوان های بلندی نظیر بازو و پا بیشتر است.

اصلاح سرطان استخوان مربوط به تومورهای بدخیمی است که قادرند به سایر قسمت های بدن انتقال بیایند. خوشبختانه تومورهای سرطانی یا تومور خوش خیم بسیار شایع تر از نوع سرطانی استخوان می باشند.

آیا سرطان استخوان کشنده است؟

کشنده بودن و نبودن سرطان استخوان بسته به خوش خیم یا بدخیم بودن آن دارد. خوشبختانه باید گفت اکثر تومورهای استخوانی غیرسرطانی هستند و با جراحی و پرتو درمانی و شیمی درمانی قابل معالجه و درمان است اما باید توجه داشت که امکان بازگشت مجدد این بیماری وجود دارد.

همان طور که اشاره شد اگر سرطان مغز استخوان خوش خیم باشد می توان تومور را با جراحی برداشت اما اگر تومور بدخیم باشد تمام اعضای بدن را درگیر می کند و درمان آن سخت تر می شود؛ زیرا سلول های تومورهای بدخیم استخوان ممکن است از طریق جریان خون یا سیستم لنفاتیک به نواحی مختلف بدن انتشار بیابند.

اما همچنان جای امیدواری وجود دارد؛ چه بسا بسیاری از افراد که دکترها از آنها قطع امید کردند اما آنان سرطان را شکست داده اند و به زندگی خویش ادامه می دهند.

انواع سرطان استخوان

به طور کل تومور های استخوانی به دو دسته تومورهای خوش خیم و تومورهای بدخیم تقسیم می گردد که شامل موارد زیر می‌شود:

تومور های خوش خیم استخوانی

تومورهای خوش خیم سرطانی نیستند؛ با اینکه تومورهای خوش خیم استخوانی به طور معمول در محل اصلی خود باقی می مانند و تکان نمی خورند اما با این وجود جزو سلول های غیرطبیعی هستند و باید هر چه سریعتر تحت درمان قرار بگیرند. همچنین برخی از تومورهای خوش خیم ممکن است رشد کنند و با فشرده کرده بافت استخوانی به بافت سالم آسیب برسانند.

از مهم ترین انواع تومورهای خوش خیم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

استئوکندروم

تومور خوش خیم استئوکندروما از شایع ترین انواع تومورهای خوش خیم استخوان است که بیشتر در بزرگسالان و نوجوانان بروز پیدا می کند.

تومورهای سلول ژانت

تومورهای ژانت سل جزو تومورهای خوش خیمی هستند که به سرعت رشد می کنند و شیوع آن در بزرگسالان بیشتر از سایرین است. این تومور بیشتر در انتهای قسمت گرد استخوان ظاهر می شود.

انکوندرما

این نوع تومورها جزو کیست های غضروفی هستند که در داخل مغز استخوان رشد می کنند. شیوع این نوع تومورها در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. تومور انکوندرما بیشتر استخوان های دست و پا و همچنین استخوان های بلند همچون ران را بیشتر درگیر می کند.

دیسپلازی فیبری

این نوع توموراستخوانی به دنبال یک جهش ژنی ایجاد می شود که نتیجه آن آسیب پذیری بیشتر به استخوان ها و بروز فیبرهای استخوانی خواهد بود.

کیست آنوریسم استخوانی

به اختلال در عروق خونی که از مغز استخوان آغاز می شود؛ کیست آنوریسم استخوانی می گویند. این کیست ها می توانند به طور خاصی مخرب باشند زیرا به سرعت رشد می کنند و صفحات رشد استخوان را تحت تاثیر قرار می دهند.

مقایسه استخوان سالم با استخوان مبتلا به سرطان

تومورهای بدخیم استخوانی

تومورهای بدخیم یا همان بهتر است بگویم سرطان استخوان نوعی سرطان است که در مقایسه با تومورهای خوش خیم، رشد بسیار سریعتری دارند و قادر است به دیگر قسمت های بدن سرایت کند. شایعترین ناحیه درگیر سرطان استخوان نواحی اطراف زانو، پایین استخوان و بالای استخوان ساق پا می باشد که شیوع آن در نوجوانان و جوانان بیشتر دیده می شود.

از شایع ترین تومورهای بدخیم استخوانی یا سرطان استخوان عبارت‌اند از:

استئوسارکوم

بعد از تومور استئوکندروم، شایع ترین نوع سرطان استخوان است که این نوع سرطان بیشتر در اطراف ران، شانه و زانو ایجاد می شود. متاسفانه سرعت رشد این تومور بسیار بالاست و تمایل گسترش به سایر قسمت های بدن را دارد.

کندروسارکوم

احتمال بروز این نوع سرطان در افراد مسن و سالخورده بیشتر در سایر گروه های سنی دیده می شود. سرطان کندروسارکوم عموما نواحی باسن، شانه و لگن را درگیر می کند.

سارکوما یویینگ

این نوع سرطان ها بیشتر نوجوانان و جوانان را درگیر می کند و بیشتر در نواحی استخوان های لگن، ستون فقرات، دنده ها، پاها و دنده ها ظاهر می شود.

سرطان ثانویه استخوان

در صورتی که سرطان در ناحیه ای دیگری از بدن آغاز شده و رشد کند و سپس به استخوان گسترش یابد؛ سرطان ثانویه استخوان می گویند. این نوع تومورها بیشتر افراد مسن را درگیر می کنند و ممکن است از نواحی همچون کلیه، ریه، پستان و پروستات به استخوان گسترش بیابند.

شناسایی و تشخیص سرطان استخوان در کودکان

حتما بخوانید: عفونت استخوان چیست و چگونه درمان می‌شود؟

علائم و نشانه های تومورهای استخوانی

علائم سرطان استخوان می تواند شبیه به بسیاری از بیماری های حرکتی باشد از این رو وجود هر یک از این علائم به تنهایی نمی تواند نشانه سرطان باشد. شدت علائم سرطان استخوان بسته به نوع و میزان پیشرفت تومور متغییر است اما به طور کلی این عارضه با چنین مشخصاتی مشخص می شود:

• درد شدید در استخوان؛ این درد شبها بیشتر شده و شدت آن افزوده می شود.
• درد استخوان با حرکت در آوردن استخوان تشدید می یابد
• با پیشرفت کردن سرطان، درد ممکن است دائمی شود
• تورم موضعی در یک ناحیه از بدن که تورم به صورت توده در هنگام لمس کردن مشخص است
• ضعیف و شکننده شدن استخوان و بروز شکستگی های پاتولوژیک
• کاهش وزن بدن به صورت ناگهانی
• خستگی و ضعف شدید مکرر و ناگهانی

تشخیص سرطان استخوان با بررسی تصاویر رادیوگرافی

راه های تشخیص تومورهای استخوانی

از آنجایی که علائم تومور استخوان بسیار شبیه به بیماری ها و اختلالات اسکلتی است به همین جهت در صورت مشاهده چنین علائمی حتما با یک پزشک متخصص صحبت کنید و علائم خود را برای آن پزشک با دقت بازگو کنید.

تشخیص سرطان استخوان با آزمایش خون

آزمایش فسفاتاز قلیایی یکی از ابزارهای رایجی است که پزشک برای تشخیص تومورهای استخوانی استفاده می‌کند. پزشک به منظور دستیابی به این آزمایش از نمونه های خون یا ادرا در آزمایشگاه استفاده می نماید.

زمانی که بافت استخوانی شما به خصوص در تشکیل سلول‌ها فعال است، مقادیر زیادی از این آنزیم در خون شما نشان داده می‌شود.

این امر ممکن است به این دلیل نیز باشد که استخوانی در حال رشد است، مثلاً در جوانان، یا می‌تواند به معنای این امر باشد که تومور در حال تولید بافت استخوانی غیرطبیعی است. این آزمون در افرادی که رشد آن‌ها متوقف شده است، قابل اعتمادتر است.

تشخیص سرطان با بررسی آزمایشات تصویربرداری

به کمک روش های تصویربرداری می توان به طور دقیق اندازه، مکان تومور مشخص کرد. از جمله آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص تومور شامل:

سی تی اسکن با فرستادن اشعه ایکس به داخل بدن، تصاویر دقیق از چندین زاویه می گیرد.

در روش تصویربرداری ام آر آی از آهن ربا و امواج رادیویی برای دریافت تصاویر دقیق از منطقه مورد نظر استفاده می شود.

PET یا توموگرافی؛ در این روش تصویربرداری پزشک مقداری کمی گلوکز رادیواکتیو را در ورید تزریق می کند. از آنجایی که سلول های سرطانی نسبت به سلول های معمولی گلوگز بیشتری مصرف می کند این امر به پزشک کمک می کند تا محل تومور را به طور کامل پید کند.

بیوپسی از تومور

در این نوع آزمایش نمونه‌ای از بافتی که تومور شما را تشکیل می‌دهد، برداشته خواهد شد. نمونه در آزمایشگاه زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. انواع اصلی بیوپسی، بیوپسی سوزنی و بیوپسی اینسیژنال هستند.

بیوپسی سوزنی ممکن است در مطب پزشک یا توسط رادیولوژیست همراه با یکی از آزمایشات تصویربرداری که قبلاً ذکر شد، انجام شود. در هر صورت، بی حسی موضعی برای جلوگیری از درد وجود دارد.

دردها و علائم سرطان استخوان زانو

اطلاعات بیشتر: علت لنگیدن  پا چیست و چگونه درمان می‌شود؟

درمان سرطان استخوان

روش های درمان سرطان بسته به عوامل مختلفی نظیر موارد زیر است:

• اندازه تومور و اینکه تومور چقدر بزرگ شده است
• آیا تومور به بافت های اطراف خود گسترش یافته است یا خیر
• نوع تومور و خصوصیات سلولی تومور
• سن و شرایط عمومی بیمار

متفاوت است. که به طور کلی درمان این نوع عارضه بدین شکل انجام می شود:

درمان تومور خوش خیم

با اینکه تومورهای خوش خیم متاستاز ندارند و به صورت موضعی به بافت ها حمله نمی کنند اما با تاثیرات منفی که بر سلامت استخوان دارند می توانند مشکلات متعددی را برای بیمار بوجود بیاورند.

با این وجود انتخاب بهترین گزینه درمانی سرطان استخوان بستگی به نوع سرطان، میزان پیشروی و وضعیت کلی سلامت فرد و ترجیحات بیمار بستگی خواهد داشت. بدون شک سرطان های مختلف استخوان به درمان های متفاوت پاسخ های متفاوتی خواهند داد و پزشکان می توانند به فرد مبتلا در انتخاب بهترین شیوه درمانی سرطان کمک کنند.

درمان تومور بدخیم

مهم ترین روش های درمان تومور بدخیم عبارتند از:

شیمی درمانی

عموما قبل از اینکه عمل جراحی انجام شود باید اندازه تومور تا حدودی کوچک شود تا جراحی راحتتر انجام شود. بعد از جراحی نیز شیمی درمانی ادامه می یابد تا تومور به کامل از بین برود.

جراحی تومور

در حین جراحی بافت سرطانی با مقداری از استخوان سالم اطرافش برداشته می شود و سپس محل خالی شده یا با یک پروتز که به جای استخوان گذاشته می شود جایگزین می شود.

مثلا استفاده از مفصل مصنوعی وقتی تومور در نزدیک مفصل بوده است) و یا از پیوند استخوان برای جایگزین شدن استخوان از دست رفته استفاده می شود.

رادیوتراپی

در مواردی که سلول های سرطانی از استخوان به بافت های اطراف پراکنده شوند؛ برای مبارزه با این سلول ها از رادیوتراپی استفاده می شود.