شکستگی استابولوم لگن چیست و چه عوارضی دارد؟

شکستگی استابولوم چیست؟

به شکستگی که در سطح مقعر استخوان لگن اتفاق می افتد؛ شکستگی استابولوم می گویند. شکستگی استابولوم یکی از انواع شکستگی لگن است که جزو شدیدترین آسیب ها و شکستگی های سیستم حرکتی محسوب می شود.

حفره استابولوم یا حفره حقه ای یک سطح مقعر در استخوان لگن است که با نزدیک شدن به سر استخوان ران، مفصل ران را درست می کند. حفره استابولوم دقیقا در محل اتصال به سه قسمت تهگاهی، نشیمنگاهی و شرمگاهی استخوان خاصره قرار دارد.

همچنین همانطور که طبق تصاویر زیرین مشخص است ؛ سر استخوان ران که به شکل کره و مدور است کاملا در درون حفره استابولوم که به شکل یک کاسه گود است ثابت و احاطه شده است.

شکستگی استابوم از شدیدترین آسیب های سیستم حرکتی هستند که بیشتر به دنبال حوادثی همچون تصادفات رانندگی و سقوط از ارتفاع رخ می دهد. البته این نوع شکستگی در سالمندان به دلیل ضعیف بودن استخوان ها، بیشتر در اثر وارد شدن ضربه های خفیف مانند زمین خوردن نیز ممکن است رخ دهد.

متاسفانه در بیشتر مواقع شکستگی استابولوم با دررفتگی مفصل ران همراه است زیرا نیروی زیادی که به موجب شکستگی استابولوم می شود ممکن است موجب خارج شدن سر استخوان ران نیز بشود.

علائم شکستگی استابولوم

درد در ناحیه لگن و کشاله ران از اصلی ترین علامت این نوع شکستگی است. معمولا بر اثر شکستگی استابولوم، به حرکت در آوردن اندام حرکتی دچار مشکل می شود و بیمار در هنگام ایستادن بر روی پا دچار درد و ناراحتی می گردد.

به طور کلی شکستگی استابولوم با چنین نشانه هایی همراه است:

• درد در قسمت خارجی بالای ران و کشاله ران
• شدید شدن درد در هنگام خم کردن و چرخش مفصل
• تورم و کبود شدن محل شکستگی به دلیل تجمع خون در آن ناحیه
• بی حس شدن اندام تحتانی در صورت آسیب دیدن عصب ها

عوارض شکستگی استابولوم

از آنجایی که شکستگی استابولوم یکی از شدیدترین آسیب ها و شکستگی های سیستم حرکتی و اسکلتی است به همین جهت در برخی مواقع با وجود تمام تلاش هایی که برای درمان این نوع شکستگی ها صورت می گیرد اما در برخی موارد عوارض بدنبال این شکستگی اتفاق می افتد. این عوارض شامل:

در اغلب موارد هر زمانی که استخوان استابولوم شکسته می شود لایه غضروفی که روی سطح داخلی آن را می پوشاند هم دچار آسیب می شود؛ از این رو حتی اگر شکستگی استابولوم به خوبی جوش بخورد اما ترمیم غضروف کمی با مشکل همراه است و همین موضوع در آینده موجب ساییدگی مفصل و آرتروز می شود.

شکستگی های استابولوم میتوانند با آسیب احشاء داخلی مثل روده و یا مثانه همراه باشند. گاهی اوقات در حین حادثه، اعصاب مجاور استابولوم بر اثر شکستگی آسیب میبینند. در این صورت ممکن است بیماری به عوارضی همچون اختلال در حس و حرکت اندام تحتانی و اختلال در عملکرد روده یا مثانه یا عملکرد جنسی دچار شود.

شکستگی استابولوم میتواند موجب خونریزی شدید داخلی شود. این خونریزی ها اکثرا به علت شکسته شدن استخوان و خونریزی از سطح شکسته شده استخوان ایجاد میشوند ولی میتوانند به علل دیگری مثل پاره شدن بافتهای اطراف استخوانهای شکسته شده نیز بوجود آیند.

از دیگر عوارض شکستگی استابولوم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تشکیل استخوان های نابجا در مفصل
• سیاه شدن سر استخوان ران
• درد و محدودیت های حرکتی

جراحی شکستگی استابولوم

درمان شکستگی استابولوم با دو روش جراحی و غیرجراحی انجام می شود. اما به دلیل پیچیده بودن این شکستگی، اغلب جراحان ارتوپد از روش جراحی برای درمان این نوع آسیب ها استفاده می کنند. بهترین زمان جراحی برای درمان شکستگی استابولوم یک هفته بعد از حادثه است؛ بعد از این زمان احتمال بهبودی و اثربخشی جراحی تا حد زیادی کاهش می یابد.

همچنین در صورتی که شکستگی استابولوم همراه با دررفتگی مفصل لگن باشد، این دررفتگی توسط پزشک ارتوپد به روشهای خاصی جااندازی میشود. جااندازی دررفتگی به دو روش بسته و باز انجام می شود. در صورتی که دررفتگی مفصل ران به صورت بسته جا نیفتد. در این صورت مفصل باید با عمل جراحی جااندازی می شود.

جراحی جااندازی دررفتگی و شکستگی

بعد از بیهوش شدن بیمار پوست شکافته شده، عضلات ناحیه لگن کنار زده شده و مفصل ران زیر دید مستقیم پزشک جراح جااندازی میشود.

در این جراحی پزشک ارتوپد بافتی را که مانع جااندازی بسته دررفتگی بوده کنار زده و سر استخوان ران را در درون حفره استابولوم قرار میدهد.

اگر همراه با دررفتگی شکستگی استابولوم هم وجود داشت در همین مرحله شکستگی هم جااندازی شده و قطعات شکسته شده به توسط پیچ و پلاک در سر جای خود محکم میشوند.

جراحی فیکس کردن شکستگی

فیکس کردن به این معنا است که جراح با استفاده از پیچ و پلاک، قطعات شکسته شده را به یکدیگر و به قسمتهای سالم لگن متصل میکند.

 پلاک ها در واقع نوارهای باریک فلزی هستند که سوراخهایی در طول آنها تعبیه شده است. از طریق این سوراخها پیچ هایی عبور کرده و به استخوان وارد میشوند.

جنس این پیچ و پلاک ها از آلیاژهای خاصی مثل فولاد ضد زنگ یا تیتانیوم است تا با بافتهای بدن واکنش ندهد.

توانبخشی و فیزیوتراپی شکستگی استابولوم

بهبودی و درمان شکستگی لگن معمولا توسط عمل جراحی و یا استراحت طولانی مدت حاصل می شود. به ورزشکاران و افرادی که به فعالیت های سنگین مشغولند، توصیه می شود که تا زمان برطرف شدن کامل درد، از انجام فعالیت های ورزشی و سنگین خودداری کنند.

برای بهبودی کامل بعد از جراحی باید به مدت چندین هفته تا چندین ماه طول استراحت کنید. به دلیل استراحت طولانی اغلب بیماران دچار کاهش قدرت، استقامت، انعطاف پذیری و تعادل می شوند به همین جهت برای بازگشت به فعالیت روزمره و افزایش قدرت بدنی به دوره های توانبخشی و فزیوتراپی احتیاج دارند.

تاثیرات فیزیوتراپی بعد از شکستگی استابولوم لگن شامل موارد زیر می‌شود:

• کاهش میزان درد استخوان لگن
• تقویت حرکت لگن، ستون فقرات و پاها
• افزایش قدرت  انعطاف پذیری بدن
• افزایش سرعت بهبودی
• بازگشت سریع تر به فعالیت های عادی روزانه و ورزش

برای شروع درمان فیزیوتراپی، متخصص فیزیوتراپی یک برنامه ی درمانی خاص را به منظور سرعت بخشیدن به بهبودی شما طراحی می کند که شامل ورزش هایی است که باید در منزل انجام دهید. این برنامه به شما کمک می کند تا به زندگی طبیعی و فعالیت های عادی روزمره تان برگردید و زودتر به بهبودی کامل دست یابید.

همچنین علاوه بر طراحی بهترین ورزش ها برای سرعت بخشیدن به بهبودی شکستگی لگن، فیزیوتراپ از انواع تکنولوژی ها و روش های درمانی به منظور کنترل و کاهش درد لگن استفاده می کند. این روش ها شامل موارد زیر است:

• استفاده از کمپرس سرد و گرم
• امواج فراصوت
• تحریک الکتریکی
• باندپیچی و تجویز بریس های مخصوص

طول درمان شکستگی استابولوم

بعد از انجام عمل جراحی، بیمار مدتی در اتاق ریکاوری میماند. تا شرایط جسمانی به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد.

مراقبت های لازم در بیمارستان بعد از جراحی شکستگی

در صورتی جراحی شکستگی استابولوم با بیهوشی عمومی انجام شده است، تا چند ساعت نباید چیزی برای خوردن به او داده شود. بعد از چند ساعت، میتوان پس از کسب اجازه از پرستار ابتدا چند قاشق آب به وی داد و اگر تحمل کرد و دچار ناراحتی نشد میتوان بتدریج به او مایعات بیشتری داد.

اگر بیمار با بیحسی منطقه ای عمل شده، تا 24 ساعت نباید پشت تخت او را بالا آورد و سر بیمار باید کاملا پایین باشد وگرنه دچار سردرد شدیدی میشود که ممکن است تا چند روز ادامه یابد.

در مدتی که بیمار در بخش میماند تا وقتی که از بیمارستان مرخص میشود اقداماتی برای بیمار انجام میشود که عبارتند از:

کاهش درد بعد از جراحی شکستگی استابولوم

 در چند روز اول بعد از جراحی، اغلب بیماران به درد و ضعف شدید دچار می شوند که این دردها را می توان با مسکن های قوی و بعد از آن با مسکن های معمولی کاهش داد. مصرف مسکن تزریقی نباید زیاد باشد چون موجب مسمومیت میشود.

داروهایی به بیمار داده میشود تا از ایجاد استخوان اضافه در اطراف شکستگی استابولوم جلوگیری کند. این استخوانها در بعضی بیماران در عضلات اطراف محل شکستگی تشکیل شده و موجب محدود شدن حرکات مفصل میشوند. 

تجویز آنتی بیوتیک

 در چند روز بعد از عمل جراحی، به بیمار آنتی بیوتیک تزریقی داده میشود تا احتمال عفونت بعد از عمل جراحی کاهش پیدا کند.

پیشگیری از لخته شدن خون در پاها بعد از جراحی

به منظور پیشگیری از لخته شدن خون در پاها به بیمار داروهایی داده میشود تا از لخته شدن خون در پاها جلوگیری شود. لخته شدن خون در اندامهای تحتانی بسیار خطرناک بوده و ممکن است موجب آمبولی ریوی و اختلال در عملکرد قلب و ریه شود.

 مراقبت از پانسمان ها

 لوله هایی که در محل جراحی گذاشته شده است و به آنها درن میگویند بعد از چند روز از زخم خارج شده و پانسمان زخم هم بعد از گذشت چند روز از عمل جراحی تعویض میشود.

فیزیوتراپی بعد از جراحی شکستگی استابولوم

بعد از جراحی، بیمار به یک متخصص فیزیوتراپ ارجاع داده می شود. متخصص فیزیوتراپ به بیمار آموزش می دهد تا چطور بتواند بر روی تخت یا صندلی بنشیند و چطور توسط عصای زیر بغل یا واکر راه برود یا چطور اندامها و مفاصل خود را حرکت دهد تا از خشکی آنها جلوگیری شود.