علائم، علت و راه های درمان جابه جایی کشکک زانو

جا به جایی کشکک زانو چیست؟

کشکک زانو یا پاتلا، یکی از سه استخوان تشکیل دهنده مفصل زانو است که با قرار گرفتن در کنار دیگر استخوان های زانو، استخوان ران و استخوان ساق پا را به یکدیگر متصل می کند.

در یک زانوی عادی و سالم، کشکک در حفره‌ای که در پایین استخوان ران قرار دارد؛ واقع شده است؛ جابه جایی کشکک زانو زمانی اتفاق می افتد که کاسه زانو به طور کامل از شیار خود در انتهای استخوان ران خارج شده و از مفصل زانو خارج می‌شود.

عارضه انحراف یا جابه جایی کشکک زانو یک عارضه شایع در میان زنان و دختران جوان است که اصلی ترین علت آن ضعیف بودن ماهیچه هاست.

عوامل مختلفی در بروز این نوع آسیب دیدگی زانو دخیل هستند اما به طور کلی دو نوع آسیب وجود دارد که باعث بروز چنین مشکلی می شوند. این عوامل شامل:

جابه جایی کشکک زانو در ورزشکاران

انقباض شدید در ماهیچه های اطراف زانو

چنانچه یک انقباض شدید در ماهیچه چهارسر به همراه خمیدگی ناگهانی و پیچ‌خوردگی استخوان درشت‌نی اتفاق بیفتد ،جابجایی کشکک زانو اتفاق می‌افتد. این نوع آسیب شایع‌ترین دلیل بروز مشکل انحراف کشکک زانو می‌باشد.

وارد شدن فشار یا ضربه مستقیم به کشکک زانو

علت دیگری که باعث بروز این نوع آسیب دیدگی می شود؛ وارد شدن ضربه مستقیم به کشکک زانو در هنگام خمیدگی زانو است. به غیر از این دو عامل بیماری های هم هستند که موجب بروز این آسیب دیدگی می شود که از رایج ترین آنها می توان به:

آرتریت ملتهب

تومورهای استخوانی

عفونت مفصل زانو

شکستگی استخوان بر اثر فشار

محل اصلی قرارگیری کشکک زانو

علائم و نشانه های جابه جایی کشکک زانو

علائم عارضه جابه جایی کشکک زانو در هر فرد و با هر شرایطی متفاوت است به همین جهت بیماران دارای علائم جابجایی کشکک زانو را می توان به دو گروه افرادی که احساس لغزش کشکک می کنند و بیمارانی که صرفا احساس درد در زانو می کنند؛ تقسیم کرد.

افراد مبتلا به جابه جایی کشکک زانو معمولا به چنین علائمی دچار هستند:

درد شدید در زانو

شایع‌ترین علامت جابه جایی کشکک زانو درد شدید در اطراف زانو است؛ عموماً درد فوراً احساس شده و وقتی که شخص تلاش می‌کند زانوی آسیب‌دیده را حرکت دهد، بدتر می‌شود.

معمولاً، درد زانوی ناشی از جابه جایی کشکک تا زمانی که کشکک زانو سر جایش قرار نگیرد ادامه خواهد داشت. بعد از درمان هم زانوی آسیب‌دیده همچنان به لمس حساس بوده و تا بهبودی کامل تاندون‌های کشکک زانو وضعیت به همین شکل خواهد ماند.

تورم یا کبودی در ناحیه اطراف زانو

جابه جایی کشکک می‌تواند فوراً و به سرعت باعث تورم مفصل زانو شود. زانوی آسیب‌دیده پف کرده یا بزرگ می‌شود و به لمس حساس خواهد بود. آسیب‌دیدگی بافت ناشی از انحراف کشکک زانو نیز منجر به کبودی اطراف زانو می‌شود.

کبودی هنگامی رخ می‌دهد که خون زیر سطح پوست جمع شده به همین دلیل پوست ناحیه آسیب‌دیده به رنگ قرمز، آبی یا بنفش دیده می‌شود. با بهبود آسیب‌دیدگی، این علائم نیز به تدریج فروکش می‌کنند.

ناپایدار شدن مفصل زانو

در صورتی که همراه با جابه جایی کشک زانو، تاندون های زانو لغزنده و از جای خود خارج شوند؛ شخص در مفصل زانویش احساس ناپایداری می‌کند.

در این حالت قرار دادن وزن بدن روی زانوی آسیب‌دیده را، چه در هنگام راه رفتن و چه در حالت ایستاده، برای شخص مشکل می‌کند. به همین دلیل به هیچ عنوان نباید وزن بدن را بر روی زانوی آسیب دیده قرار دارد.

قرار دادن وزن بدن روی زانوی آسیب‌دیده باعث می‌شود زانو قفل کرده یا خالی کند، که این خطر از دست رفتن تعادل و زمین خوردن شخص مصدوم را افزایش می‌دهد.

تغییر شکل زانو

گاهی اوقات ممکن است زانویی که دچار جابه جایی کشکک شده، بدشکل شده. این حالت زمانی رخ می‌دهد که کشکک زانو از جای به بیرون لغزیده و باعث به هم خوردن راستای زانو می‌شود.

علائم کشکک زانو

راهکارهای درمان انحراف کشکک زانو

خوشبختانه در اغلب موارد درمان انحراف کشکک زانو با روش های غیرجراحی تسکین می یابد و غالبا اکثر افراد نیازی به جراحی نخواهند داشت. از جمله بهترین روش های درمان انحراف کشکک زانو می توان به:

برگرداندن کشکک زانو به محل اصلی خود یا ریداکشن

اگر کشکک زانو کاملاً از شیار خارج شده باشد، نخستین گام بازگرداندن آن به موقعیت طبیعی و اولیه آن خواهد بود. این فرایند را ریداکشن می‌گویند

با وجود اینکه بازگردانی کشکک به محل قبل عملی آسان است اما درد و گرفتگی عضلات حاصل از آن معمولا عمل فوق را کمی با دشواری‌هایی همراه می‌کند. لذا جهت حل مشکل فوق از بی‌حسی موضعی کامل در حین این عمل استفاده می‌شود. بیشتر جابجایی‌های کشکک زانو با مستقیم کردن یکباره زانو با کنترل درد و گرفتگی ناشی از آن قابل ترمیم است.

تجویز بریس

جهت کنترل درد معمولا استفاده از عصا و زانوبندهای مخصوص به بیماران پیشنهاد می‌گردد. از آنجایی که جهت کاهش درد بهتر است وزن خود را بر روی پایی که دچار مشکل جابجایی کشکک شده است قرار ندهید. به همین جهت پس از جااندازی کشکک زانو، به بیمار پیشنهاد می شود که حتما از بریس استفاده شود.

فیزیوتراپی

درمان فیزیوتراپی برای تسریع در بهبودی جابه جایی کشکک زانو، کاهش احتمال در رفتگی مجدد آن و دستیابی به نتایج رضایت بخش از درمان زانو، اهمیت بسیار زیادی دارد. درمان فیزیوتراپی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

الکتروتراپی

استفاده از عصای زیر بغل

استفاده از بست ثابت کننده زانو

بستن یا ضربه خفیف زدن به کشکک برای جا انداختن آن در وضعیت صحیح

درمان جابهجایی کشکک زانو با یخ

درمان جابه جایی کشکک زانو با یخ یا گرما

طراحی و آموزش تمرینات ورزشی به بیمار برای افزایش انعطاف پذیری، تعادل و قدرت زانو

آموزش نحوه صحیح راه رفتن و انجام کارهای روزمره به منظور بازگشت تدریجی به فعالیت های روزمره

عمل جراحی

در صورتی که با تاخیر در درمان جابه جایی کشکک زانو، این مشکل وخیم شود؛ برای حل این مشکل باید هر چه سریعتر بیمار تحت عمل جراحی قرار بگیرید.

از رایج ترین جراحی که برای درمان انحراف یا جابه جایی کشکک زانو مورد استفاده قرار می گیرد؛ جراحی شل کردن رباط جانبی زانوست که به کمک این جراحی، کشکک زانو به داخل کشیده شده و در محل اصلی خود در زانو قرار می گیرد.